Verslag: kennissessie nieuwe generatie cultuurliefhebbers

Hoe betrek en bereik je als kunstinstelling een nieuwe generatie cultuurliefhebbers? Daarover gingen Museum Boijmans Van Beuningen, Nederlands Fotomuseum, Rijksmuseum, Van Gogh Museum, Frans Hals Museum, Eye Filmmuseum, Bonnefanten, Stedelijk Museum Alkmaar en TextielMuseum donderdag 24 maart 2022 op uitnodiging van Fonds 21 met elkaar in gesprek. Dankzij een eenmalige toekenning vanuit Fonds 21 EXTRA richten deze musea zich de komende jaren op publiekswerking op het gebied van verjonging en diversiteit. Dat doen ze met initiatieven uiteenlopend van het werven en opleiden van jonge curatoren of programmeurs tot een onderzoekstraject gericht op het vergroten van kennis, ervaring en interactie op het gebied van nieuwe publieksgroepen. De insteek van deze besloten sessie was een open gesprek tussen partijen die voor vergelijkbare uitdagingen staan of die hier al ervaring mee hebben. De kennissessie werd geleid door Martin van Engel, senior adviseur diversiteit en inclusie bij Diversion.

Overzicht initiatieven

Van Gogh Museum

Met Van Gogh verbindt zet het Van Gogh Museum sinds 2017 in op het betrekken en bereiken van jongeren met een biculturele achtergrond en het meten van maatschappelijke impact van kunst. Het museum weet inmiddels wat de uitdagingen zijn en welke stappen er nodig zijn op het gebied van inclusie, diversiteit en gelijkheid. Het Van Gogh Museum gaat de komende jaren een nieuwe fase in, van onderzoekstraject naar ambitieus programma dat in het hele museum geborgd, verankerd en vertegenwoordigd is.

TextielMuseum

Het TextielMuseum initieert een driejarig traject op het gebied van publiekswerking en programmering om een nieuw en jonger publiek te bereiken. Er worden een marketeer en programmamaker aangesteld die de opdracht krijgen om dwars door de afdelingen in de organisatie verbanden te leggen en ervoor te zorgen dat programmering gezamenlijk ontwikkeld wordt. Het museum gaat experimenteren met verschillende vormen van programmering (zowel online als fysiek), onderzoekt welke vormen van publieksvormen aansluiten bij de signatuur van het museum en hoe makers en publiek beter met elkaar kunnen worden verbonden.

Stedelijk Museum Alkmaar

Curatorlab ON TOUR is een vierjarig traject waarin het Stedelijk Museum Alkmaar samen met vmbo-scholieren in de regio de collectie en het narratief van het museum bevragen. Welke verhalen worden er in het museum verteld? En welke niet? Leerlingen gaan op zoek naar missende perspectieven in de collectie van het museum en koppelen daarbij het heden aan het verleden. Onder leiding van diverse coaches/kunstenaars ontwikkelen de jongeren  vervolgens een product om lacunes in het narratief op te vullen. 

Eye Filmmuseum

Eye Filmmuseum biedt met Programmeurs van de Toekomst een opleidingstraject aan voor een nieuwe generatie programmeurs om ruimte te bieden aan meerstemmigheid. Drie jaar lang worden er jaarlijks drie programmeurs aangesteld die een traject doorlopen van theorie en praktijk. De programmeurs werken aan een individueel audiovisueel project dat aan het eind van elk traject wordt gepresenteerd. Tijdens de opleiding leren de deelnemers niet alleen alles over (film)programmeren, maar ze brengen ook hun eigen nieuwe ideeën in om de programmeurs van het museum te inspireren. 

Museum Boijmans Van Beuningen

Museum Boijmans Van Beuningen heeft Gianni Antonia (Rotterdam, 1997) aangesteld als trainee conservator educatie. Het museum stelt zich als doel om een nieuwe generatie museumprofessionals aan zich te binden en op te leiden. Antonia volgt een driejarig traineeship en gaat de organisatie en de opgaven die er op educatief vlak liggen onderzoeken. Uit dit onderzoek komt een project voort dat hij zelf draagt, ook inhoudelijk. Daarnaast werkt hij samen aan ten minste één grote presentatie in het depot.

Rijksmuseum

Het Rijksmuseum werft twee junioreducatoren die meewerken aan het ontwikkelen van vernieuwend aanbod voor nieuwe doelgroepen. Zij denken mee over het bereiken van nieuwe doelgroepen en de vormgeving van de tentoonstellingsruimte. Een voorbeeld hiervan is de fotowedstrijd Document Nederland Junior, dat in co-creatie wordt gemaakt. Ook zet het Rijksmuseum jonge makers in als ambassadeur.

Bonnefanten

Het Bonnefanten stelt een junior-conservator en een marketingmedewerker aan om de impact van de activiteiten, presentaties en collecties van het museum te vergroten en verbreden. De nieuwe medewerkers brengen de kansen en uitdagingen van het museum in kaart voor een duurzamere verbinding met nieuw en divers publiek. De opbrengsten van het onderzoek worden vertaald naar concrete doelen en activiteiten, presentaties en publicaties, gericht op zowel interne als externe transformatie.

Nederlands Fotomuseum

Het project Van ons allemaal, voor ons allemaal van het Nederland Fotomuseum is een driejarig onderzoekstraject, gericht op het vergroten van kennis, ervaring en interactie met nieuw publiek, te beginnen in Rotterdam-Zuid. Er wordt een community-manager aangesteld om onderzoek te doen naar nieuwe doelgroepen. Het Nederlands Fotomuseum wil leren welke behoeftes en verwachtingen er zijn en hoe het museum zijn programma, presentaties en uitingen kan inzetten of aanpassen om deze doelgroepen beter aan te spreken.

Frans Hals Museum

Met Inspire Fellowships zoekt het Frans Hals Museum naar mogelijkheden om het museum op nieuwe manieren relevant te maken voor het publiek van de toekomst. Het museum biedt drie jaar lang drie fellowships aan van ieder tien maanden. De fellows werpen onder meer een nieuwe blik op de collectie en de verhalen die hieraan verbonden zijn. Ook zoekt het museum met nieuwe projecten (zowel online als offline) de dialoog met nieuwe, jonge publieksgroepen.

Uitgenodigd voor de besloten kennissessie waren ook het Groninger Museum en het Design Museum Den Bosch, zij konden helaas niet aanwezig zijn bij de bijeenkomst.

Kennisbehoefte

De kennissessie bood de kunstinstellingen gelegenheid om kennis te maken met elkaar en elkaars initiatieven. Ook vond er een inventarisatie plaats van onderwerpen waar kennisbehoefte naar is. Tijdens de kennissessie bleek dat de instellingen voor vergelijkbare uitdagingen staan op het gebied van publiekswerking. Publiekswerking is een opdracht aan de hele organisatie en vraagt om een omslag op vele vlakken, zoals de programmering, maar ook wat betreft de samenstelling van het personeelsbestand. De inventarisatie leverde een interessante lijst met vervolgonderwerpen op, zoals het werven van nieuwe medewerkers en hen vervolgens thuis laten voelen in de organisatie. Ook werd er aangegeven dat er een kennisbehoefte is op het vlak van het creëren van draagvlak voor verandering binnen de instelling en het verankeren van een nieuw, meerstemmig narratief. Tot slot is de wens uitgesproken om niet alleen kennisdeling te faciliteren voor de inhoudelijke begeleiders van de trajecten, maar om ook intervisiebijeenkomsten te organiseren voor de trainees zelf.

Vervolgsessie

Fonds 21 geeft graag vervolg aan deze eerste kennissessie. Lag de focus van deze sessie vooral op de kennismaking met elkaar, elkaars projecten en het ophalen van de kennisbehoefte, de volgende sessie zal meer verdiepend zijn. Op basis van de inventarisatie zullen we in de volgende sessie inzoomen op de werving, selectie en begeleiding van nieuwe medewerkers. Via onze website houden we u hiervan op de hoogte.

Meer informatie

Met het organiseren van kennissessies en de opbrengsten ervan vervolgens te ontsluiten, wil Fonds 21 een actieve bijdrage leveren aan het versnellen van ontwikkelingen in de culturele sector. Deze kennissessies organiseren we op eigen initiatief, maar we moedigen organisaties ook aan om hierin gezamenlijk op te trekken. Vragen over onze kennissessies? Neem dan contact op met Niels Lindenhovius via mail of via 030 2337600.