Verslag: kennissessie Digitale Toepassingen in de culturele sector

Digitale technologie biedt de cultuursector de kans om nieuwe presentatievormen te verkennen, een groter en nieuw publiek te bereiken én om inkomsten te genereren. Maar wat zijn de mogelijkheden van digitalisering, hoe implementeer je technologische ontwikkelingen in je organisatie en hoe zorg je ervoor dat digitaal aanbod aansluit op de wensen van het publiek? Op woensdag 1 december organiseerde Fonds 21 een online kennissessie, waarin afgevaardigden van acht instellingen met elkaar in gesprek gingen over digitale toepassingen in de culturele sector. Het doel van deze eerste bijeenkomst was om kennis te maken met elkaar en elkaars initiatieven en om de onderlinge kennisdeling op gang te brengen. Door de instellingen aan elkaar te koppelen en de opbrengsten ervan vervolgens te ontsluiten, wil Fonds 21 een actieve bijdrage leveren aan het versnellen van de implementatie van digitale technologie in de culturele sector.

Uitgenodigd voor de kennissessie over digitalisering waren STRP, MU, IFFR, Cinekid, ITA, Festival Oude Muziek, Grand Theatre Groningen, ILFU en Centraal Museum. Het zijn instellingen die mede dankzij een toekenning van Fonds 21 kunnen inzetten op het toepassen van digitale technologie. De initiatieven van de instellingen variëren van het realiseren van een gezamenlijk online filmplatform tot het ontwikkelen van digitale toepassingen die moeten bijdragen aan het verbeteren en optimaliseren van de bezoekerservaring in het museum. Tijdens de sessie gingen de aanwezigen met elkaar in gesprek over elkaars initiatieven en de uitdagingen waar zij voor staan. De kennissessie werd gemodereerd door Maarten Kuiper en Femke van Oorschot van New Nodes.

De projecten

STRP

Met een bijdrage van Fonds 21 EXTRA zet STRP de komende jaren in op de doorontwikkeling en herprofilering tot een interdisciplinair hybride programma voor een nieuwe generatie makers en publiek. Ton van Gool, directeur van STRP, legt uit dat de instelling gaat onderzoeken hoe in een hybride programma het digitale deel een volwaardig onderdeel kan vormen. STRP onderzoekt op een aantal manieren hoe het digitale onderdeel vorm moet krijgen, waarbij er wordt gekeken naar zowel presentatie als interactie. STRP is hier in 2020 mee begonnen.

MU Hybrid Art House

MU werkt aan een virtuele uitbouw van de fysieke ruimte. Angelique Spaninks, directeur van MU, legt uit dat de totstandkoming hiervan een experimenteel en collectief proces is met makers, programmeurs en ontwerpers. MU verkent tevens de hybride ruimte tussen het volledig fysieke en volledig digitale. Onderzocht worden verschillende platformen, waarbij ruimte wordt gelaten voor innovatie, het integreren van het archief, events en expo-programma’s. 

IFFR en Cinekid

Zakelijk directeur Marjan van der Haar van IFFR vertelt dat het International Film Festival Rotterdam samen met Cinekid, International Documentary Festival Amsterdam en het Nederlands Film Festival in 2020 heeft gewerkt aan de inrichting van een online tool, waarmee filmvertoningen en events op de websites van de filmfestivals kunnen worden georganiseerd, opgenomen en gestreamd richting publiek en professionals. Uitgangspunt van de ontwikkeling ervan was om bezoekers de mogelijkheid te bieden om online een volledige festivalervaring te kunnen bieden. Daartoe zijn verschillende digitale applicaties samengebracht onder één dak, zoals apps voor kaartverkoop, filmvertoningen en voor inleidingen en Q&A’s, debatten en masterclasses.

ITA

Het Internationaal Theater Amsterdam werkt aan een innovatief platform voor online voorstellingen, ontmoetingen en events voor publiek. Maurits Musch van ITA geeft aan dat de ontwikkeling van het platform – evenals het platform van de filmfestivals – een gezamenlijk initiatief is. ITA trekt hierin op met het Nederlands Dans Theater en het Holland Festival, zowel in het ontwikkelproces als het inregelen van bijvoorbeeld de uitzendrechten. Het platform wordt in 2022 gelanceerd.

Festival Oude Muziek

Festival Oude Muziek is in 2018 begonnen met het opnemen van concerten tijdens het festival. Juliëtte Dufornee legt uit dat er onder de naam eMTV een online luik is toegevoegd aan het festival waar bezoekers tegen betaling concerten kunnen volgen. Momenteel wordt de eigen online paywall omgebogen tot een Video on Demand-platform op abonnementsbasis. Onderwerpen die centraal staan in dit project zijn het verbreden van de doelgroep, het vastleggen van repertoire en onderzoek en de ontwikkeling van een verdienmodel, dat laatste onder meer door licensering van derden. 

Grand Theatre Groningen

Het Grand Theatre gebruikt de toekenning van Fonds 21 voor online onderzoek en de inrichting van de presentatieruimte The 4th Space, een studio voor experiment, een montageruimte en een presentatieruime voor bezoekers, luisteraars, makers en lezers. Henk Bothof is kwartiermaker voor dit project, dat net van start is gegaan. Hij onderzoekt momenteel wat de digitale ruimte kan betekenen voor het theater, maar ook voor de regio. In deze verkennende fase worden de verschillende partijen in kaart gebracht, zowel makers als technische ontwikkelaars.

ILFU

Het International Literature Festival Utrecht werkt aan een online literair platform voor samenwerking en ontmoeting tussen auteur en publiek. Directeur Monique Dirven legt uit dat ILFU heeft gekozen voor een membershipmodel en dat het platform gefaseerd wordt geïmplementeerd. De bèta-versie van het platform is afgelopen september gelanceerd. Centraal in het project staan het ruimte geven aan fictie in het publieke debat, het creëren van een band tussen lezer en literaire maker en het ontwikkelen van een nieuw verdienmodel, ook voor literaire vormen die zich voornamelijk online afspelen. 

Centraal Museum

Centraal Museum in Utrecht is in september gestart met een driejarig ontwikkeltraject om digitale innovaties voor publiek in de organisatie en het programma van het museum te implementeren. Namens het museum zijn Anna Kesler en Suzanne Mulder bij de kennissessie aanwezig. Centraal Museum onderzoekt aan de hand van de design thinking-methode waar de behoeften van de doelgroepen liggen, om vervolgens gericht te gaan ontwerpen. Een gerichte digitale strategie en de inzet van digitale middelen moeten zorgen voor een betekenisvol museumbezoek, waarbij het museum de kansen benut om nieuwe publieksgroepen aan zich te verbinden en relevant blijft voor het huidige en toekomstige publiek.

Kennisbehoefte

De kennissessie bood gelegenheid aan de instellingen om de projecten aan elkaar te presenteren, waarbij er ook ruimte was voor het stellen en beantwoorden van vragen. Na de kennismaking met elkaar en elkaars project konden de deelnemers aangeven bij welke projecten zij op basis van raakvlakken kansen zagen voor samenwerking. Ook vond er een inventarisatie plaats naar onderwerpen waar een kennisbehoefte naar is. Het leverde een interessante lijst op, waarbij er met name vraag is naar kennis en kennisdeling rondom:

• Nieuwe vormen van digitale interactie met publiek
• Meten en inzichtelijk maken van impact
• Aantrekken van nieuw publiek

Volgende kennissessie

De deelnemers gaven aan de kennissessie waardevol te vinden en graag deel te nemen aan vervolggesprekken. Na deze eerste bijeenkomst die zich vooral richtte op kennismaking, organiseert Fonds 21 in februari 2022 een tweede sessie. Op basis van de inventarisatie naar onderwerpen in de eerste sessie, zal hierin worden ingezoomd op nieuwe vormen van digitale interactie met publiek.

Meer informatie

Fonds 21 steunt projecten niet alleen financieel, we zijn ook een partner en verbinder. Met het organiseren van kennissessies en het ontsluiten van de opbrengsten wil Fonds 21 bijdragen aan het zo goed mogelijk bedienen van onze aanvragers. De komende tijd zullen we dan ook vaker kennissessies organiseren over onderwerpen die betrekking hebben op onze pijlers Kunst & Cultuur, Jongeren & Maatschappij en Kunst & Educatie. Op onze website houden we u op de hoogte van de laatste ontwikkelingen. Vragen? Neem dan contact op met Niels Lindenhovius of Laura Teeuwisse via mail of via 030 2337600.